Πολύ αργά, πολύ λίγο

Ή αλλιώς: Ντουφεκιές στον αέρα για την αρπαγή των οικοπέδων της Καρδίας από τη Μονή Βατοπεδίου

Απόστολος Πράτανος^*, Τρίλοφος

Συμπληρώνονται τρία χρόνια από την αρπαγή των πρώτων 38 οικοπέδων (σε σύνολο 50) από τη Μονή Βατοπεδίου (21/12/2005 συντάχθηκαν τα δύο πρώτα συμβόλαια και 12/4/2006 το τρίτο) και δύο χρόνια από τότε που έγινε επίσημα γνωστή η υπόθεση (16/11/06, στο πρώτο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Μίκρας μετά τις εκλογές του 2006).

Κάθε μέρα έρχονται στο φως νέες αποκαλύψεις, τόσο από τις καταθέσεις στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής, όσο και από δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, έτσι που κάθε αρθρογραφία γύρω από το θέμα να κινδυνεύει να καταστεί ανεπίκαιρη, όταν δημοσιοποιηθεί, γιατί νέα δεδομένα ίσως να έχουν αλλάξει το σκηνικό.

Όμως, μέσα σ’ όλον αυτό τον ορυμαγδό των αποκαλύψεων υπάρχουν ορισμένες σταθερές που δεν αλλάζουν. Υπάρχουν ευθύνες υπαρκτές κι’ αυτές θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε, υπό το φως και των νέων αποκαλύψεων.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σκάνδαλο των ανταλλαγών είναι από τα μεγαλύτερα της μεταπολιτευτικής περιόδου και έχει βαθύτατες προεκτάσεις. Δεν μπορεί όλες αυτές οι ενέργειες, που έχουν ως συνέπεια τεράστια οικονομική ζημιά σε βάρος της δημόσιας περιουσίας, να έγιναν τυχαία και ασυντόνιστα. Από τις συνεχείς αποκαλύψεις, ενισχύεται η βεβαιότητα ότι όλα αποτέλεσαν μέρος ενός οργανωμένου σχεδίου για την εξυπηρέτηση, Κύριος οίδε, ποιών ιδιοτελών συμφερόντων.

Αλλά και πολλοί απ’ αυτούς που ισχυρίζονται ότι δεν ήξεραν τίποτε, γνώριζαν και μάλιστα πολύ καλά.

Και πρώτα-πρώτα σε τοπικό επίπεδο (πράγματα χιλιοειπωμένα, αλλά που χρειάζεται να τα υπενθυμίζουμε).

Το θέμα ήρθε για πρώτη φορά στη δημοσιότητα στις 20/9/2006 στο τελευταίο δημοτικό συμβούλιο πριν τις δημοτικές εκλογές του 2006 από τον κ. Σαμαρά, δημοτικό σύμβουλο από την Καρδία, της παράταξης Πανέρη. Ανέφερε ότι έβλεπε περίεργες κινήσεις από καλόγερους. Ο δήμαρχος κ. Γκουστίλης έκανε τον ανήξερο και υποσχέθηκε να το ερευνήσει. Εκ των υστέρων αποκαλύφθηκε ότι όχι μόνον ήξερε, αλλά ότι είχε επισκεφθεί τόσο τον νομάρχη κ. Ψωμιάδη, όσο και τη Μονή Βατοπεδίου για να μάθει τι συμβαίνει (το καλοκαίρι του 2006 όταν καίγονταν η χωματερή). Ο “άγιος” Εφραίμ τον διαβεβαίωσε –κατά τα λεγόμενα του δημάρχου– πως ότι είχε γίνει έγινε νόμιμα και ότι σε καμία περίπτωση η Μονή δεν θα έκανε κάτι βλαπτικό ή αντίθετο με τα συμφέροντα της τοπικής κοινωνίας.

Προφανώς για λόγους προεκλογικής σκοπιμότητας καμία αναφορά σ’ αυτές τις κινήσεις δεν έγινε στο Δ.Σ. της 20/9/2006. Τώρα ο κ. δήμαρχος υποστηρίζει ότι από εκείνη τη συνάντηση δε βγήκε τίποτε που να χρειάζεται να αναφερθεί (λογοδοσία στον Τρίλοφο 13/11/2008). Τι να πιστέψει κανένας;


Ο νομάρχης κ. Ψωμιάδης, τον οποίο επισκεφθήκαμε ως διαπαραταξιακή επιτροπή το Δεκέμβριο του 2006 για να μάθουμε τι συμβαίνει, δήλωσε άγνοια. Κι’ εκείνος θα το ερευνούσε. Τώρα αποκαλύπτεται ότι όχι μόνο ήξερε, αλλά ότι από το 2005 είχε στείλει επιστολή στην κυβέρνηση, με την οποία προειδοποιούσε ότι τυχόν υλοποίηση όσων ακολούθησαν, εφόσον αποκαλύπτονταν, θα έπληττε σοβαρά το κυβερνών κόμμα της Ν.Δ. Γι’ αυτό και στις συναντήσεις που ακολούθησαν, μας παρότρυνε να κοιτάξουμε να περισώσουμε ότι μπορούμε από τα υπόλοιπα οικόπεδα, κι’ αυτά που είχαν παραχωρηθεί να τα θεωρήσουμε ως τελεσμένο γεγονός.

Αλλά και σε πολιτικό και σε δικαστικό επίπεδο διάφορα περίεργα συνέβησαν. Σε τι να πρωτοαναφερθεί κανένας; Ο κ. Φωτιάδης, υφυπουργός οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, βγήκε στην τηλεόραση και μας είπε φαρδιά-πλατιά ότι η αναγνώριση της κυριότητας της Μονής Βατοπεδίου επί της λίμνης Βιστωνίδας –τότε– ήταν καθαρά νομικό θέμα και προφανώς μετατράπηκε σε πολιτικό μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη ΝΔ και το όργιο των ανταλλαγών που ακολούθησαν.

Η υπουργική απόφαση του κ. Μπασιάκου, πρώην υπουργού Γεωργίας της ΝΔ “χάθηκε”. Δεν ξέρω αν έχει βρεθεί ακόμα.

Ο (τότε) υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης της Ν.Δ. κ. Δούκας δεν αισθάνεται την ανάγκη να αιτιολογηθεί γιατί απέσυρε την προσφυγή στα δικαστήρια, χωρίς να περιμένει την έκδοση της απόφασης, η οποία –έστω και αν ήταν καταδικαστική– έδινε κι άλλες δυνατότητες αντίδρασης στην κυβέρνηση (προσφυγές σε ανώτερα δικαστήρια, απαλλοτρίωση κλπ).

Το δικαστήριο της Ροδόπης που εκδίκασε την υπόθεση, παρά το ότι είχε καταλήξει σε απόφαση, δε τη δημοσίευσε ποτέ, μέχρις ότου αποσύρθηκαν οι προσφυγές Ελληνικού Δημοσίου και Μονής (οκτώ μήνες μετά), με πλήρη παραίτηση του Δημοσίου από τα δικαιώματά του. Δημοσιεύτηκε τώρα, μετά από 4 χρόνια, αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι το δικαστήριο δεν αναγνώριζε δικαιώματα ιδιοκτησίας στη Μονή, παρά μόνο σε 1700 στρέμματα.

Εν τω μεταξύ χιλιάδες στρέμματα δάση, αρχαιολογικοί χώροι, τουριστικά και ολυμπιακά ακίνητα, οικόπεδα φιλέτα, παραχωρήθηκαν στο Βατοπέδι στα πλαίσια της “ανταλλαγής”.

Οι ανταλλαγές που ακολούθησαν, έγιναν με τεράστια υπερτίμηση της αξίας της λίμνης (νερά και παραλίμνιες εκτάσεις) στα 60 εκατ. Ευρώ και παράλληλη υποτίμηση ΟΛΩΝ των εκτάσεων που ανταλλάχθηκαν, πραγματικής αξίας ένω του 1 δις ευρώ ίσως• όλ’ αυτά η κυβέρνηση εξακολουθεί να επιμένει ότι έγιναν χωρίς τη μεσολάβηση κανενός, χωρίς να υπάρχει ιθύνων νους. Και έχουν την απαίτηση όλη αυτή την κοροϊδία να την αποδεχθούμε και να την καταπιούμε.

Μόνο ο κ. Μεϊμαράκης από τη Ν.Δ. και ο κ. Πάγκαλος από το ΠΑΣΟΚ υπαινίχθηκαν τελευταία πιθανές πολιτικές ευθύνες των εμπλεκομένων Υπουργών των κυβερνήσεών τους.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Αντώναρος, πάντως, εξακολουθεί να δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι δεν υπάρχουν πολιτικές ευθύνες (φυσικά ούτε και ποινικές).

Είναι πλέον γνωστό στο πανελλήνιο ότι μεταξύ των βάναυσα πληγέντων από αυτή την υπόθεση είναι και ο Δήμος μας. Πενήντα ανταλλάξιμα οικόπεδα της Καρδίας, δηλαδή περιουσία των Καρδιωτών έναντι αυτών που εγκατέλειψαν στις “χαμένες πατρίδες”, διεκδικούμενα από ακτήμονες, που κακώς παρέμεναν στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, αφαιρέθηκαν από τους κατοίκους της Καρδίας. Τα οικόπεδα αυτά είναι εντελώς απαραίτητα για κοινωνικές υποδομές με την εκρηκτική ανάπτυξη που έχει ο οικισμός (πάνω από 5000 κάτοικοι πλέον), για σχολεία, πολιτιστικές, αθλητικές και κοινωνικές εγκαταστάσεις, χώρους πρασίνου και στάθμευσης κ.α.

Και η αντίδραση του Δήμου σε όλο αυτό το όργιο ποια ήταν; Επιεικώς χλιαρή. Καμία δυναμική αντιμετώπιση. Περιορίστηκε σε κάποιες επαφές και κινήσεις, που στόχο είχαν να εκτονώσουν την κατάσταση.

Δεν μπορούμε επίσης μην επικρίνουμε την απάθεια και αδιαφορία με την οποία αντιμετώπισαν διάφοροι τοπικοί παράγοντες και η ίδια η κοινωνία της Καρδίας τη δική μας προσπάθεια να υπάρξει μια πιο δυναμική αντίδραση.

Αλλά και ούτε μπορούμε να μην υπενθυμίσουμε τον αρνητικό και μερικές φορές ειρωνικό τρόπο, με τον οποίο η διοίκηση Γκουστίλη αντιμετώπισε τις κατά καιρούς προτάσεις που έκανε η δημοτική μας κίνηση –σε ανύποπτο χρόνο– για την κατοχύρωση των οικοπέδων, ιδιαίτερα μετά την ανταλλαγή μερικών από αυτά με ιδιοκτήτες της Θεσσαλονίκης και της Καλαμαριάς, προκειμένου να χτιστούν σχολεία.

Συγκεκριμένα, με τη δικαιολογία ότι υπήρχαν τεχνικές δυσκολίες απέρριψαν την πρότασή μας να στηθεί στην Καρδία το 2ο Γυμνάσιο Μίκρας, αφού ζητηθούν 10 από τα επίμαχα οικόπεδα, προκειμένου και αποκέντρωση του μαθητικού πληθυσμού να γίνει και προπαντός να κατοχυρωθούν τα οικόπεδα. Απέρριψαν χωρίς δεύτερη κουβέντα την πρότασή μας να ζητηθούν άλλα 10 οικόπεδα για την κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου στην Καρδία αντί για το ανύπαρκτο 2ο δημοτικό σχολείο Πλαγιαρίου. Δεν έδωσαν καμία συνέχεια στις κατά καιρούς προτάσεις μας να ζητηθούν τα οικόπεδα αυτά για τη δημιουργία χώρων στάθμευσης, πρασίνου κλπ με μοναδικό σκοπό να κατοχυρωθούν ως ιδιοκτησία μας.

Και το πιο απογοητευτικό: οι προτάσεις μας συνάντησαν την αδιαφορία ακόμη και των δημοτικών συμβούλων της Καρδίας, που ψήφιζαν αρνητικά όταν έμπαιναν αυτά τα θέματα στο δημοτικό συμβούλιο.

Χρειάστηκε να ξεσπάσει δημόσια η σύμπραξη ιδιωτικών συμφερόντων και Κυβέρνησης, για να έλθει και πάλι στην επικαιρότητα το θέμα και να αποκαλυφθεί από τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα το μέγεθος του σκανδάλου. Τότε η πλειοψηφία του δήμου Μίκρας αισθάνθηκε την ανάγκη να ρίξει μερικές ντουφεκιές στον αέρα. Για να μη κατηγορηθεί ότι μένει εκτός κλίματος. Έκανε ένα δημοτικό συμβούλιο στην Καρδία, οργάνωσε μια κινητοποίηση, ζήτησε συμπαράσταση από το Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης (μετά από πρόταση της δικής μας δημοτικής κίνησης) και έβγαλε ένα ομόφωνο ψήφισμα.

Και ποια η συνέχεια μετά απ’ όλα αυτά;

Περισσότερα από τα μισά οικόπεδα οικοδομούνται ταχύτατα, καμία ουσιαστική ενέργεια για παύση εργασιών και αναστολή έκδοσης νέων αδειών δεν έχει γίνει. Έτσι, ελλοχεύει ο κίνδυνος αργότερα μεν να δικαιωθούμε, αλλά τα τετελεσμένα (οικοδόμηση οικοπέδων και πώληση σπιτιών σε τρίτους) να ακυρώνουν στην πράξη την επιστροφή των οικοπέδων στους φυσικούς δικαιούχους τους δηλαδή τους κατοίκους της Καρδίας. Έχουμε ακόμη την αίσθηση ότι επιδεικνύεται μια περίεργη και ανεξήγητη ανοχή προς τον κ. Πάπιστα, χορηγό του δήμου μας και κύριο μέτοχο της Α.Ε. ΑΝΘΕΜΙΑΣ, που συστάθηκε την τελευταία στιγμή και αγόρασε τα περισσότερα οικόπεδα (45 στα 50 και σε ποιά τιμή άραγε;).

Ειλικρινά κι εμείς προβληματιστήκαμε έντονα για τη στάση που έπρεπε να κρατήσουμε, σα δημοτική κίνηση, απέναντι σ’ όλες αυτές τις καθυστερημένες και ανεπαρκείς ενέργειες αντίδρασης, όταν μάλιστα προηγήθηκαν όσα προανέφερα. Αναρωτηθήκαμε τι παριστάνουμε εμείς “σ’ αυτό το θέατρο”, όπως χαρακτηρίστηκε. Τη γλάστρα, το μαϊντανό, το άλλοθι, για να αποσιωπηθούν και να ξεχαστούν ευθύνες και ολιγωρίες;

Τελικά όμως καταλήξαμε στην απόφαση να μην απέχουμε από οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να φέρει το πρόβλημα στο επικέντρου της επικαιρότητας, έστω και καθυστερημένα, έστω και λίγο• να συμβάλλουμε και εμείς με τις όποιες δυνάμεις διαθέτουμε στην ανάδειξή του.

Το κύριο για μας είναι αυτές οι προσπάθειες να έχουν συνέχεια, μέχρι την τελική επιτυχία του στόχου μας, που δεν είναι άλλος από την ακύρωση της ανταλλαγής, την επιστροφή των πραγμάτων στην προηγούμενή τους κατάσταση και την παραχώρηση όλων των οικοπέδων στο δήμο χωρίς προϋποθέσεις. Για όσα θα έχουν κτιστεί και πουληθεί ως κατοικίες, η καταβολή του συνόλου του αντιτίμου στο δήμο, ως ελάχιστη αποζημίωση για τη ζημιά που θα έχει υποστεί. Και διαβεβαιώνουμε τους πάντες ότι γι’ αυτούς τους στόχους θα αγωνιστούμε μέχρι το τέλος. Τις υπαρκτές ευθύνες για ολιγωρία και μη αγωνιστική διεκδίκηση θα τις αναζητήσουμε μετά. Τώρα είναι ακόμα η ώρα της μάχης!

^* Δημοτικός Σύμβουλος της Δημ. Κίνησης
«Ενότητα-Πρόοδος για τη Μίκρα»