10 Φεβ 2010

Σχέδιο Καλλικράτης: Τίτλοι τέλους για την αυτοδιοικητική μας δημοκρατία

Τάσος Αναστόπουλος, Πλαγιάρι



Χωρίς καμία υπερβολή το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί τη χαριστική βολή στις έστω και ατελείς και ελλειμματικές δημοκρατικές διαδικασίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης όπως την ξέραμε.


Θα ήμουν ανάμεσα στους τελευταίους που θα αξιολογούσαν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως τη ζήσαμε, ως δημοκρατικό παράδεισο μέσα σε μια συγκεντρωτική και αυταρχική ελληνική πολιτεία. Όμως, έχω πεισθεί ότι τώρα τα πράγματα θα πάνε πολύ πίσω.

Ήδη με την εφαρμογή του Καποδίστρια είχε διαπιστωθεί μια σταδιακή αποξένωση των πολιτών από τα κέντρα των τοπικών αποφάσεων. Με τις φαραωνικές αυτοδιοικητικές δομές που θεσμοθετεί ο Καλλικράτης καταργείται δραστικά και δια παντός η εγγύτητα των απλών πολιτών με τους εκλεγμένους αυτοδιοικητικούς αντιπροσώπους τους και αποθαρρύνονται δραστικά οι ανεξάρτητες, ως προς τις διοικήσεις των δήμων, παρεμβάσεις πολιτικών, περιβαλλοντικών και πολιτιστικών συλλογικοτήτων. H αντιδημοκρατική και συγκεντρωτική στροφή που επιχειρείται με τον Καλλικράτη αποκαλύπτει, μεταξύ των άλλων, την πρόθεση της κεντρικής εξουσίας να τελειώνει μια και καλή με τις τοπικές κοινωνίες και τις παραξενιές τους. Σε συνδυασμό με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος για τις εθνικές εκλογές περνάμε στη φάση της πλήρους αποσύνδεσης των κεντρικών και των περιφερειακών πολιτικών θεσμών από τους απλούς πολίτες και στην πλήρη κατίσχυση του συμπλέγματος κεντρική εξουσία - μεγάλα ιδιωτικά συμφέροντα - τηλεοπτική "δημοκρατία". Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών σχολιαστών ένα άλλο ανησυχητικό χαρακτηριστικό του Καλλικράτη είναι ότι καταργείται σε πολλές περιπτώσεις η εκλογή μονοπρόσωπων και πολυπρόσωπων οργάνων των παλιών αυτοδιοικητικών δομών και αντικαθίσταται από διορισμένα πρόσωπα ή συμβούλια για τα οποία χρησιμοποιείται η ασαφής έννοια της «συγκρότησης». Έτσι, στη θέση του παλιού δημάρχου ενός δήμου ο οποίος συνενώνεται με άλλον ή άλλους δήμους, ο λεγόμενος χωρικός (τοπικός) αντιδήμαρχος διορίζεται, ενώ τα συμβούλια των τοπικών διαμερισμάτων δεν εκλέγονται αλλά «συγκροτούνται». Διορισμένος είναι σύμφωνα με τον Καλλικράτη και ο χωρικός περιφερειάρχης στη θέση του εκλεγόμενου νομάρχη.

Με εντυπωσιάζει επίσης πολύ αρνητικά το ότι δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα κατάθεσης προτάσεων για εθελοντικές συνενώσεις, γεγονός που δείχνει πόσο λίγο παίρνει υπόψη της η κυβέρνηση τις ανάγκες, τη λογική και την ιστορική διαδρομή των τοπικών κοινωνιών αλλά και τις εμπειρίες που συγκεντρώθηκαν από την εφαρμογή του Καποδίστρια. Στα πλαίσια των σημερινών δήμων η απαίτηση και οι συντονισμένες προτάσεις για εθελοντικές συνενώσεις μπορούν να επιτρέψουν σε συσπειρώσεις τοπικών δυνάμεων να επιβραδύνουν και να δυσχεράνουν την συγκεντρωτική μετάλλαξη του πολιτικού συστήματος.

Στο σχέδιο Καλλικράτης υπερπροβάλλονται επίσης οι έννοιες της οικονομικής αποδοτικότητας και της τεχνοκρατικής αποτελεσματικότητας κυριαρχικά ως προς την πολιτική διάσταση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η υποβάθμιση του πολιτικού περιεχομένου της αυτοδιοίκησης σε συνδυασμό με την αποθάρρυνση των απλών ενεργών πολιτών να παρεμβαίνουν στα τοπικά μέσω ποικίλων συλλογικοτήτων (ανεξάρτητες δημοτικές κινήσεις, ομάδες πρωτοβουλίας για τους ελεύθερους χώρους και την ποιότητα ζωής, περιβαλλοντικές ομάδες και σύλλογοι, ανεξάρτητα έντυπα κλπ) είναι κάτι που βρίσκει αντίθετους τους προοδευτικούς πολίτες, οι οποίοι εκτός από τους καλοστρωμένους δρόμους και την καθαριότητα των δημόσιων χώρων συνεχίζουν να οραματίζονται μια κοινωνία πολιτών με ελευθερία, αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη.

.


Διαβάστε τη συνέχεια...