Ένας ψύλλος με τ’ όνομα “αισθητική σχολικών κτιρίων”

Φανή Παπαδοπούλου, Τρίλοφος

Περνάω κάθε μέρα από μπροστά. Μου πήρε χρόνο να ομολογήσω στον εαυτό μου την αίσθηση που είχα απ’ το καινούριο σχολείο –2ο Γυμνάσιο– του Τριλόφου. Οι αναλογίες τού κτιρίου, των ανοιγμάτων, της στέγης μού φαίνονται λάθος. Ένα κτίριο που σχεδιάστηκε βιαστικά και κυρίως πρόχειρα. Όμως η σκέψη ότι επιτέλους έγινε ένα απαραίτητο σχολικό κτίριο μ’ έκανε να λογοκρίνω την άποψη για την αισθητική του. Είναι συνθήκες αυτές για να ψάχνεις ψύλλους στ’ άχυρα;
Είναι η αισθητική ενός σχολικού κτιρίου ψύλλος στ' άχυρα; Είναι η αισθητική τού χώρου που διαμορφώνουμε για να ζήσουμε πολυτέλεια;
Πόσο φθηνότερη είναι η ασχήμια, η έλλειψη προβληματισμού και σχεδιασμού για το περιβάλλον που κατασκευάζουμε;
Στεκόμαστε όλο και πιο συχνά μπροστά στα διλήμματα του τύπου: ένα τυχαίο προκατασκευασμένο κτίριο ή τίποτε; Να κάνουνε μάθημα τα παιδιά στα Kibo ή να κτισθεί καινούριο κτίριο στην αυλή του σχολείου; Να γίνει αίθουσα το υπόγειο ή διπλοβάρδια στο δημοτικό;
Και είσαι ο γκρινιάρης, ο εκτός τόπου και χρόνου αν ζητήσεις ένα σωστά μελετημένο σχολικό κτίριο, μια αυλή για τα παιδιά, μια κανονική αίθουσα.
Είσαι ο “παράξενος” αν ζητάς τα αυτονόητα.
Κι αυτή η αποδοχή της πραγματικότητας, όπως προβάλεται κι επιβάλεται σαν μονόδρομος, είναι νομίζω η πιο μεγάλη μας ήττα. Το να πνίξει κανείς τις στοιχειώδεις απαιτήσεις για την ποιότητα της ζωής του, να λογοκρίνει τα κριτήριά του για ό,τι συμβαίνει γύρω του τον μεταμορφώνει στον ανύπαρκτο πολίτη, στο ζητούμενο δηλαδή για κάθε μορφή εξουσίας που προτιμάει να “δουλεύει” μόνη της.
Να επιστρέψω στην αισθητική των σχολικών κτιρίων. Και δεν αναφέρομαι στις λεπτομέρειες. Θεωρώ ότι η αισθητική, που είναι άμεσα συνυφασμένη με την λειτουργικότητα του χώρου, δεν επηρεάζει μόνο τους περαστικούς, επηρεάζει κυρίως τους μαθητές, ανήκει στην εκπαίδευσή τους, διευκολύνει ή παρακωλύει την αντίληψη που αποκτούν για την μάθηση, πέρα από το βασικό ότι διαμορφώνει τον τρόπο της διδασκαλίας.
Χρόνια τώρα –πολλά χρόνια– αρχιτέκτονες, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, εκπαιδευτικοί προβληματίζονται για το θέμα. Και καταλήγουν σε προτάσεις που εφαρμόζονται ανά τον κόσμο, εφαρμόζονταν και στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’30!
Συζητήσεις και δημοσιεύσεις που δεν φαίνεται να φτάνουν στ’ αυτιά αυτών που αποφασίζουν για τα σχολικά κτίρια γύρω μας.
Και βέβαια, σ’ όλα τα διλήμματα που μου προβάλονται εκβιαστικά, δεν τολμώ να απαντήσω “όχι, να μας λείπουν τέτοια κτίρια...”
Γιατί τα παδιά δεν είναι σωστό να κάνουν μάθημα σε Kibo, δικαιούνται κάτι καλύτερο. Το πόσο καλύτερο, μένει ανοικτό.